Văn 8 - Bài 2: Trong lòng mẹ - Nguyên Hồng
I/ Đọc- Tìm hiểu chung.
1/ Tác giả:
- Nguyên Hồng (1918-1982)
- Quê ở: Thành phố Nam Định.
- Nội dung các tác phẩm hướng vào những người cùng khổ, gần gũi mà ông yêu thương thắm thiết.
- Ông được nhà nước truy tặng giải thưởng HCM về văn học nghệ thuật (1986).
2/ Tác phẩm:
- Đoạn trích là chương 4 trong tác phẩm « Những ngày thơ ấu » là tập hồi ký kể về tuổi thơ cay đắng của tác giả, gồm 9 chương
3/ Đọc- hiểu chú thích:
4/ Thể loại và phương thức biểu đạt.
- Thể loại: Hồi ký
- Phương thức biểu đạt : Tự sự và biểu cảm .
5/ Bố cục: 2 đoạn
+Đoạn 1: Từ đầu……người ta hỏi đến chứ: cuộc trò truyện giữa Hồng với người bà cô
+ Đoạn 2: Còn lại: cuộc gặp gỡ giữa 2 mẹ con bé Hồng.
II/ Đọc – Hiểu văn bản.
1. Nhân vật người bà cô
- Cử chỉ : cười hỏi, rất kịch
- Giọng nói : ngọt ngào
- Lời lẽ : mỉa mai, cay độc, nhiếc móc
=> Là người lạnh lùng, độc ác, tàn nhẫn
=>- Miêu tả bằng cử chỉ nhân vật
-Bà cô là kẻ vô cảm lạnh lùng độc ác
- Hình ảnh bà cô mang ý nghĩa sâu sắc tố cáo hạng người tàn nhẫn sống khô héo tình máu mủ ruột già trong xã hội thực dân nửa phong kiến
II/ Đọc – Hiểu văn bản.
2/ Nhân vật bé Hồng
a. Những ý nghĩ, cảm xúc của bé Hồng khi trả lời người bà cô.
- Cúi đầu không đáp , cười và đáp lại
=> Phản ứng thông minh xuất phát từ sự nhạy cảm và lòng tin yêu mẹ
- Đau đớn, phẫn uất : lòng thắt lại, khoé mắt cay cay, nước mắt ròng ròng…
- Căm tức thành kiến và cổ tục xã hội.
- Quyết tâm trả thù mãnh liêt.
=>Bảo vệ mẹ, xuất phát từ tình yêu mãnh liệt đối với mẹ
b. Cảm giác sung sướng cực điểm khi được ở trong lòng mẹ.
- Đuổi theo xe với cử chỉ vội vã, bối rối, lập cập.
- Lên xe và khóc nức nở.
- Chìm ngập trong cảm giác vui sướng, rạo rực, ấm áp.
=> Bé Hồng có nội tâm sâu sắc, yêu mẹ mãnh liệt, khao khát yêu thương
=> - Nghệ thuật miêu tả hình ảnh so sánh độc đáo . Hồng là một chú bé có cảnh ngộ đáng thương sống trong nỗi cô đơn khao khát tình mẹ bất chấp sự vô tình của bà cô
-Hiểu và thương yêu kính trọng mẹ
III/ Tổng kết :
1. Nghệ thuật
-Tạo dựng được mạch chuyện mạch cảm xúc chân thực
-Kết hợp lời văn kể chuyện miêu tả tạo nên những rung động trong lòng độc giả
-Khắc họa hình tượng nhân vật bé Hồng với lời nói hành động tâm trạng sinh động
2. Ý nghĩa
Tình mẫu tử là mạch nguồn tình cảm không bao giờ vơi trong hồn con người