Ngữ văn lớp 8 - Bài 12: Câu ghép (tiếp theo)

I/ Quan hệ ý nghĩa giữa các vế trong ghép.

1/ Ví dụ:

2/ Nhận xét:

*Ví dụ 1.

- Vế 1: Có lẽ Tiếng Việt của chúng ta/ đẹp=>kết quả.

- Vế 2: Bởi vì tâm hồn của người Việt Nam ta/ rất đẹp=>nguyên nhân

- Vế 3: Bởi vì đời sống, cuộc đấu tranh của nhân dân ta/ từ trước tới nay là cao quý, là vĩ đại, nghĩa là rất đẹp=>nguyên nhân

* Cách nối:

- Vế 2 nối với vế 1 bằng qht “ bởi vì”.

- Vế 3 nối với vế 2 bằng qht “bởi vì” và dấu “,”

- Vế 1 là kết quả, vế 2 , 3 là nguyên nhân: có quan hệ nguyên nhân- kết quả.

* Ví dụ 2:

- Nếu anh đến thì tôi sẽ đi ( điều kiện- kết quả).

- Dù nó nghèo nhưng nó vẫn sống trong sạch( tương phản).

- Trời càng về khuya càng gió rét( tăng tiến).

- Nó đã đi thì tôi không đi nữa ( lựa chọn)

- Lan không những học giỏi mà còn chăm chỉ nữa( bổ sung).

- Tôi đọc báo, nó cũng đọc báo( đồng thời).

- Nam học tiến bộ là do bạn ấy chăm chỉ( giải thích)

3/ Kết luận:  Ghi nhớ SGK.

III.Luyện tập

Bài tập 1:

a.Quan hệ giải thích.

b.Quan hệ điều kiện.

c.Quan hệ tăng tiến.

d.Quan hệ tương phản.

e.Quan hệ nối tiếp.

Bài tập 2:

a/ Các câu ghép:

- Đoạn 1: câu 2, 3, 4, 5.

- Đoạn 2: câu 2, 3.

b/ Quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu trong câu ghép:

- Đoạn 1: quan hệ điều kiện - kết quả, quan hệ đồng thời.

c/ Không nên tách các vế câu thành các câu đơn vì sẽ làm mất đi cái hay. Đó là những câu miêu tả xuất phát từ những tâm trạng, điểm nhìn nhất định nên rất tinh tế, cái này diễn ra sẽ kéo theo cái kia…

Bài tập 3:

- Xét về lập luận thì mỗi vế câu trong câu ghép biểu thị một việc lão Hạc muốn nhờ ông giáo. - Xét về giá trị biểu đạt thì tác giả cố ý viết dài để tái hiện cách kể lể dài dòng của Lão Hạc. Vì thế không nên tách mỗi vế câu thành một câu đơn. Câu ghép trên dài nhưng ta vẫn thấy rõ được hai việc mà lão Hạc nhờ ông giáo.

Bài tập 4.

a/ Quan hệ về ý nghĩa giữa các vế của câu ghép thứ hai là quan hệ điều kiện- kết quả, tức là giữa các vế có sự ràng buộc lẫn nhau khá chặt chẽ, do đó không nên tách thành câu đơn.

b/ Nếu tách  mỗi vế thành một câu đơn thì ta có cảm tưởng nhân vật nói nhát gừng vì quá nghẹn ngào, đau đớn.