Ngữ văn lớp 8 - Bài 28: Lựa chọn trật tự từ trong câu

I/ Nhận xét chung.

1. Ví dụ

-Có thể thay thế trật tự từ theo nhiều cách.

a) Cai lệ thét .. gõ đầu roi..

b) Thét bằng giọng khàn khàn ..cai lệ gõ đầu roi ..

c) Bằng giọng khàn khàn ... cai lệ .. thét.

- Việc lặp từ “roi” tạo liên kết với câu trước.

- Từ “thét”liên kết với câu sau.

-Cụm từ“gõ đầu roi xuống đất”nhấn mạnh vị thế xã hội và thái độ hung hãn của tên cai lệ.

2. Nhận xét:

Trong một câu có thể có nhiều cách sắp xếp trật tự từ, mỗi cách đem lại những hiệu quả diễn đạt riêng. Người nói và viết cần biết lựa chọn trật tự từ thích hợp với yêu cầu giao tiếp.

II/ Một số tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ.

1. Nhận xét:

a) Thể hiện thứ tự trước sau của các hoạt động.

b) Thể hiện thứ bậc cao thấp của các nhân vật và sự xuất hiện của các nhân vật cai lệ đi trước theo sau là lí trưởng.

c) Cách viết của nhà văn Thép Mới có hiệu quả diễn đạt cao hơn và nó có nhịp điệu hơn.

2. Bài học.

Trật tự từ trong câu có thể:

- Thể hiện thứ tự nhất định của sự vật, hiện tượng, hoạt động, đặc điểm..

- Nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm của sự vật, hiện tượng.

- Liên kết câu với nhiều câu khác trong văn bản.

- Đảm bảo sự hài hoà về ngữ âm của lời nói.

III/ Luyện tập.

Đoạn a). - Chúng ta có quyền tự hào vì .

*Kể tên các vị anh hùng dân tộc theo thứ tự xuật hiện..

Đoạn b) “Đẹp vô cùng” đảo lên phía trước để nhấn mạnh vẻ đẹp  của Tổ quốc mới được giải phóng.

-“Hò ô” Đua lên phía trước để bắt vần với “sông Lô" gợi ra một không  gian mênh mang sông nước, đồng thời bắt vần chân “ngạt-hát" để tạo ra sự hài hoà về ngữ âm cho khổ thơ.

Câu c) Lặp từ “mật thám", "đội con gái" để tạo liên kết với câu đứng trước.