Thực hành về sử dụng một số kiểu câu trong văn bản
THỰC HÀNH VỀ SỬ DỤNG MỘT SỐ KIỂU CÂU TRONG VĂN BẢN
I. Dùng kiểu câu bị động:
1. a) Hắn chưa được một người đàn bà nào yêu cả.
b) Chưa một người đàn bà yêu hắn cả.
c) Câu không sai nhưng không nối tiếp ý và hướng triển khai ý của câu đi trước. Câu đi trước đang nói về “hắn”, chọn “hắn” làm đề tài. Vì thế câu tiếp theo nên chọn “hắn” làm đề tài. Muốn thế cần viết câu theo kiểu câu bị động.
2. Câu bị động: Đời hắn chưa bao giờ được săn sóc bởi một bàn tay “đàn bà”. Tác dụng: tạo sự liên kết ý với câu đi trước, tiếp tục đề tài nói về hắn.
3. Bài tập về nhà.
II. Dùng kiểu câu có khởi ngữ:
1. a) Câu có khởi ngữ: Hành thì nhà thị may lại còn. Khởi ngữ: Hành.
b) Câu có khởi ngữ liên kết chặt chẽ hơn về ý với câu đi trước nhờ sự đối lập giữa các từ gạo và hành
2. Chọn phương án C.
3. a) Câu thứ hai có khởi ngữ: Tự tôi.
- Vị trí: ở đầu câu, trước chủ ngữ.
- Có quãng ngắt (dấu phẩy) sau khởi ngữ.
- Tác dụng của khởi ngữ: nêu một đề tài có quan hệ liên tưởng (giữa đồng bào – người nghe, và tôi – người nói) với điều đã nói trong câu trước.
b) Câu thứ hai có khởi ngữ: Cảm giác, tình tự, đời sống cảm xúc.
- Vị trí: ở đầu câu, trước chủ ngữ.
- Có quãng ngắt (dấu phẩy) sau khởi ngữ.
- Tác dụng: nêu 1 đề tài có qh với điều đã nói trong câu đi trước (thông tin đã biết): tình yêu ghét, niềm vui buồn, ý đẹp xấu (câu trước) -> cảm giác, tình tự, đời sống cảm xúc (kn ở câu sau).
III. Dùng kiểu câu có trạng ngữ chỉ tình huống:
1. a) Phần in đậmnằm ở đầu câu.
b) Phần in đậm có cấu tạo là cụm động từ.
c) Chuyển: Bà già kia thấy thị hỏi, bật cười.
-> Nhận xét: Câu sau khi chuyển có hai vị ngữ, cùng có cấu tạo là các cụm đt, cùng b.hiện h.động của 1 chủ thể là Bà già kia. Nhưng viết theo kiểu câu có 1 cụm đt đứng trước chủ ngữ thì câu nối tiếp về ý rõ ràng hơn với câu đi trước đó.
2. Phương án C. Vì liên kết ý chặt chẽ với câu đi trước.
3.a) Nhận được phiến trát của Sơn Hưng Tuyên…
b) Tác dụng: để phân biệt thông tin thứ yếu (thể hiện ở phần phụ đầu câu) với thông tin quan trọng (thể hiện ở phần vị ngữ chính của câu: quay lại hỏi thầy thơ lại giúp việc)
IV. Tổng kết về việc sử dụng ba kiểu câu trong vb:
1. Thành phần chủ ngữ trong kiểu câu bị động, thành phần khởi ngữ và thành phần trạng ngữ chỉ tình huống đều chiếm vị trí đầu câu.
2. Chúng thường thể hiện nd thông tin đã biết từ những câu đi trước, hay thể hiện một nd dễ dàng liên tưởng từ những điều đã biết ở những câu đi trước, hoặc một thông tin không quan trọng.
3. Vì vậy, việc sử dụng những kiểu câu này có tác dụng liên kết ý, tạo mạch lạc trong văn bản.