CHIỀU TỐI - Hồ Chí Minh

CHIỀU TỐI

I. Tìm hiểu chung:

1. Tập “Nhật kí trong tù”:

Được viết trong thời gian Người bị chính quyền Tưởng giới Thạch bắt giam (1942 - 1943), gồm 134 bài thơ bằng chữ Hán

Giá trị cơ bản:

 -       Giá trị nội dung:

• Giá trị hiện thực: “Nhật ký trong tù” ghi lại một cách chân thực bộ mặt thật đen tối của chế độ nhà tù nói riêng và của xã hội Trung Quốc dưới thời Tưởng Giới Thạch.
• Giam cầm đầy đọa người vô tội.
• Cướp đoạt mọi quyền lợi của con người.
• Nhà tù chứa đầy những tệ nạn xã hội
• Giá trị tinh thần: bức chân dung tự họa bằng thơ về con người tinh thần Hồ Chí Minh trong nhà lao Tưởng Giới Thạch.
• Một tinh thần thép vững vàng, bất khuất.
• Phong thái ung dung tự tại luôn tin tưởng lạc quan.
• Tinh thần yêu nước cháy bỏng, luôn khát vọng tự do khắc khoải, luôn hướng về Tổ quốc.
• Tinh thần yêu thiên nhiên.
• Tinh thần nhân đạo.

-        Giá trị nghệ thuật:

• Đậm màu sắc cổ điển.
• Thể hiện tinh thần hiện đại.

2. Vị trí  bài thơ “Chiều tối”:

  Là bài thứ 31 của tập thơ, cảm hứng được gợi lên trên đường chuyển lao từ Tĩnh Tây đến Thiên Bảo vào cuối mùa thu năm 1942.

II. Đọc hiểu văn bản:

A. Nội dung:

1. Bức tranh thiên nhiên:

-        Hình ảnh: “quyện điểu,cô vân” thể hiện chất liệu cổ điển của bài thơ

-        Sự vận động: “Tầm túc thụ, độ thiên không” là sự di chuyển có định hướng

Câu thơ có sự kết hợp giữa cổ điển và hiện đại.

Với cách miêu tả chấm phá thiên nhiên buổi chiều được gợi lên đẹp nhưng đượm buồn.Câu thơ biểu hiện lòng yêu thiên nhiên và trạng  thái tinh thần bình tĩnh trong hoàn cảnh khó khăn,gian khổ.Người tù đó không than van,oán trách.Nỗi đau của một nhân cách vĩ đại được người đọc cảm nhận từ cảnh và tình rất thật

2. Bức tranh sự sống:

-        Hình ảnh: “Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc” làm cho bức tranh thiên nhiên có sự vận động xua tan đi cảm giác buồn bã,xua tan đi không khí lạnh lẽo,xua tan đi cảm giác mệt mỏi

-        Nghệ thuật diễn tả vòng quay theo chu kì, biện pháp tu từ điệp vòng,nghệ thuật nhịp điệu phối âm diễn tả sự bùng lên nhanh mạnh của ngọn lửa"vòng quay của công việc và cũng là vòng quay của tg.Câu thơ không nói đến cái tối mà vẫn gợi được tối

-        Nghệ thuật sử dụng nhãn tự “hồng” làm ta có cảm giác cái nóng ấm bao trùm bài thơ, câu thơ rực lên sắc màu tha thiết tin yêu c/sống

Hai câu thơ thể hiện lòng yêu thương con người,yêu c/sống ở Bác đồng thời thấy được ý nghĩa tượng trưng đó là sự vận động có chiều hướng lạc quan bởi luôn hướng về sự sống, ánh sáng và tương lai.

B. Nghệ thuật:

-        Từ ngữ cô động, hàm súc.

-        Thủ pháp đối lập, điệp liên hoàn,..

C. Ý nghĩa văn bản:

Vẻ đẹp tâm hồn và nhân cách nghệ sĩ- chiến ĩ Hồ Chí Minh: yêu thiên nhiên, yêu con người, yêu cuộc sống; kiên cường vượt lên hoàn cảnh, luôn ung dung, tự tại lạc quan trong mọi cảnh ngộ đời sống.