VỊNH KHOA THI HƯƠNG
VỊNH KHOA THI HƯƠNG
I. Tiểu dẫn:
- Chủ đề: Phản ánh hiện thực đất nước và thể hiện tấm lòng của tác gia đối với nước nhà
- Nội dung : Thái độ mỉa mai châm biếm, phẩn uất của nhà thơ đối với chế độ khoa cử nhố nhăng của xã hội thực dân nửa phong kiến ở buổi đầu và tâm sự của nhà thơ.
II. Đọc- hiểu văn bản.
1. Nội dung:
a. Bốn câu đầu: Sự xáo trộn của trường thi.
Thông báo về sự thay đổi trong tổ chức thi cử:
- Bề ngoài thì bình thường: Một kì thi theo đúng thời gian thông lệ: Ba năm một lần.
- Thực chất không bình thường: Trường Nam thi lẫn trường Hà. Người tổ chức không phải là triều đình mà là “nhà nước”.
à Cách thức tổ chức bất thường.
- Cách dùng từ: Lẫn -> Mỉa mai, khẳng định một sự thay đổi trong chế độ thực dân cũ, dự báo một sự ô hợp, nhốn nháo trong việc thi cử.
à Thực dân Pháp đã lập ra một chế độ thi cử khác.
b. Bốn câu tiếp: cảnh trường thi nhốn nháo ô hợp:
- Lôi thôi, vai đeo lọ: Hình ảnh có tính khôi hài, luộm thuộm, bệ rạc.
à Nghệ thuật đảo ngữ: Lôi thôi sĩ tử thì nhếch nhác lôi thôi- vừa gây ấn tượng về hình thức vừa gây ấn tượng khái quát hình ảnh thi cử của các sĩ tử khoa thi Đinh Dậu.
- Hình ảnh quan trường : ra oai, nạt nộ, nhưng giả dối.
à Nghệ thuật đảo: ậm ẹo quan trường - Cảnh quan trường nhốn nháo, thiếu vẻ trang nghiêm, một kì thi không nghiêm túc, không hiệu quả.
- Hình ảnh: Cờ rợp trời - Tổ chức linh đình.
- Hình ảnh quan sứ và mụ đầm: Phô trương, hình thức, không đúng lễ nghi của một kì thi.
à Tất cả báo hiệu một sự sa sút về chất lượng thi cử - bản chất của xã hội thực dân phong kiến.
- Hình ảnh: Lọng >< váy; trời >< đất; quan sứ >< mụ đầm: Đả kích, hạ nhục bọn quan lại, bọn thực dân Pháp.
c. Hai câu cuối:thức tỉnh các kẻ sĩ và nỗi xót xa của nhà thơ trước cảnh nước mất:
- Câu hỏi tu từmang ý nghĩa thức tỉnh các kẻ sĩ và cũng là câu hỏi với chính mình về thân phân kẻ sĩ thời mất nước.
Bộc lộ tâm trạng nhà thơ: Buồn chán trước cảnh thi cử và hiện thực nước nhà.
à Lòng yêu nước thầm kí, sâu sắc của Tế Xương.
2. Nghệ thuật:
- Lựa chọn từ ngữ, hình ảnh, đảo trật tự cú pháp.
- Nhân vật trữ tình tự nhận thức, bộc lộ sự hài hước châm biếm.