Bài 5: Nhiễm sắc thể và đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể

Cấu trúc siêu hiển vi của nhiễm sắc thể ở sinh vật nhân thực:

 Mỗi NST chứa 1 phân tử ADN có thể dài gấp hàng ngàn lần so với đường kính của nhân tế bào. Mỗi tế bào sinh vật nhân thực lại thường chứa NST, NST có thể xếp gọn vào nhân tế bào và di chuyển dễ trong quá trình phân chia tế bào là do các NST liên kết với các protein và co xoắn lại ở các mức độ khác nhau.

NST được xoắn lại ở nhiều cấp độ khác nhau vì những lý do sau:

• Nhằm rút ngắn độ dài của phân tử ADN trên NST, cho phép NST xếp gọn vào trong nhân tế bào có kích thước rất nhỏ. Do mỗi tế bào đơn bội của người chứa khoảng 1 mét ADN ở trong nhân. Sở dĩ lượng ADN khổng lồ này có thể xếp gọn trong nhân với kích thước rất nhỏ là do ADN được xếp vào 23 NST và được gói bọc theo các mức xoắn cuộn khác nhau làm chiều dài của nó ngắn đi hàng ngàn lần → xếp gọn trong nhân với kích thước rất nhỏ.
• Thuận lợi cho sự phân ly, tổ hợp tự do của NST trong các quá trình nguyên phân, giảm phân và thụ tinh (giảm khả năng đứt gẫy và rối của các NST khi tiếp xúc với nhau)

• Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi trong cấu trúc của NST, dạng đột biến này làm sắp xếp lại trình tự các gen và thay đổi hình dạng, cấu trúc của NST
• Có 4 dạng đột biến cấu trúc NST:

• Đối với tiến hoá: Cấu trúc lại hệ gen được cách li sinh sản, một trong nhưng con đường hình thành loài mới
• Đối với chọn giống: Sự tổ hợp lại các gen trên NST tạo ra giống mới

Đột biến cấu trúc NST thường làm hỏng các gen, làm mất cân bằng gen và tái cấu trúc lại các gen trên NST nên thường gây hại cho thể đột biến. Trường hợp cơ thể mang đột biến mất đoạn NST, làm giảm số lượng gen trên NST (mất cân bằng gen) nên thường dẫn đến gây chết đối với thể đột biến. Tuy nhiên, các dạng đột biến cấu trúc NST đều góp phần tạo nên nguồn nguyên liệu cho quá trình tiến hóa.

Gợi ý trả lời bài 5

Hiện tượng đột biến cấu trúc NST do:Đứt gãy NST hoặc đứt gãy rồi tái kết hợp khác thường, trao đổi chéo không đều giữa các NST

⇒ Đáp án D.