Bài 10: Photpho

I. Vị trí và cấu hình electron nguyrn tử:

-         Ô số 15, chu kì 3, nhóm VA.

-         Cấu hình : 1s²2s²2p⁶3s²3p³.

-         Có 5e lớp ngoài cùng nên trong các hợp chất P có hóa trị cao nhất là 5.

II. Tính chất vật lý: Có 2 dạng thù hình chính

 1) Photpho trắng:

- Tinh thể màu trắng, gồm các ptử P₄ liên kết với nhau bằng lực hút Van-đe-yếu => Tinh thể P trắng mềm, t^o_nc thấp.

- Rất độc, không tan trong nước, dễ tan trong dung môi hữu cơ.

- Phát quang trong bóng tối.

2. Phot pho đỏ:                     

Cấu trúc dạng polime.        

- Chất bột, màu đỏ, dễ hút ẩm và chảy rữa,  bền trong không khí, không phát quang, không độc.

- Không tan trong các dung môi thông thường, bốc cháy ở trên 250⁰C.

III. Tính chất hóa học:

-         P_trắng hoạt động hơn P_đỏ . Trong hợp chất P có các số oxi hóa -3, +3, +5.

1.Tính oxh: Khi tác dụng với kim loại mạnh.

2. Tính oxi hóa: khi tác dụng với oxi, halogen, lưu huỳnh...

VD:  4P + 3O_2thiếu ^t0→ P₂O₃.

                               (diphotpho trioxit)

         4P + 5O_2dư ^t0→P₂O₅.

                         (diphotpho pentaoxit) 

           2P + 3Cl_2thiếu ^t0→2PCl₃.

                              (photpho triclorua)

          2P + 5Cl_2dư ^t0→2PCl₅.

                              (photpho pentaclorua)

IV. Ứng dụng:

Dùng để sản xuất axit H₃PO₄, diêm.

Sản xuất bom, đạn khói, đạn cháy...

V. Trạng thái tự nhiên :

- Không tồn tại tự do.

- Khoáng vật chính Apatit Ca₃(PO₄)₂ và  Photphorit : 3Ca₃(PO₄)₂. CaF₂.

VI. Sản xuất

- Từ quặng Apatit:

- Trộn hh Ca₃(PO₄)₂ với SiO₂, C cho vào lò điện (1200⁰C)