Bài 3: Sự điện li của nước - pH và Chất chỉ thị axit-bazơ
I. Nước là chất điện li rất yếu:
1.Sự điện li của nước:
Nước là chất điện li rất yếu.
Phương trình điện ly: H2O <--> H+ + OH-.
2. Tích số ion của nước:
- Theo phương trình điện ly trên ta thấy H+] = [OH-] nên môi trường của nước là trung tính.
Vậy : môi trường trung tính là môi trường trong đó [H+] = [OH-].
- Bằng thực nghiệm ta có :
Ở 250C thì [H+] = [OH-] = 1,0.10-7mol/lit.
- Đặt KH2O(250C) = [H+].[OH-] = 1,0.10-14 thì KH2O(250C) gọi là tích số ion của nước.
- Tích số ion của nước là hằng số ở nhiệt độ xác định. Tuy nhiên giá trị này thường được dùng trong các phép tính khi nhiệt độ không khác nhiều so với 250C.
- Có thể coi giá trị tích số ion của nước là hằng số cả trong các dd loãng của các chất khác nhau.
3. Ý nghĩa tích số ion của nước:
a. Môi trường axit:
Môi trường axit là môi trường trong đó :
[H+] > [OH-] hay [H+] > 1,0.10-7 (M).
b. Môi trường kiềm:
Môi trường kiềm là môi trường trong đó:
[H+] < [OH-] hay [H+] < 1,0.10-7 (M).
Vậy độ axit hay độ kiềm của một dd có thể được đánh giá chỉ bằng nồng độ H+.
II. Khái niệm về pH, chất chỉ thị axit-bazơ:
1. Khái niệm về pH:
- Các dd thường dùng có [H+] nhỏ, để tránh ghi [H+] với số mũ âm, ta dùng giá trị pH với qui ước : [H+] = 1,0.10-a thì pH = a.
- Thang pH thường dùng có giá trị từ 1 đến 14.
* pH = 7: Môi trường trung tính hay [H+] = 1,0.10-7.
* pH > 7: Môi trường kiềm hay [H+] < 1,0.10-7.
* pH < 7: Môi trường axit hay [H+] > 1,0.10-7.
- Ý nghĩa của pH:
Biết được pH của một số loại động, thực vật để có chế độ nuôi trồng thích hợp.
2. Chất chỉ thị axit-bazơ:
- Quỳ : Hóa đỏ khi pH ≤ 6 ; xanh khi pH ≥ 8
- Phenolphtalein hóa hồng khi pH ≥ 8,3.
- Chất chỉ thị vạn năng.
- Dùng máy để đo độ pH chính xác.