Toàn cầu hóa là gì? Biểu hiện của toàn cầu hóa tại Việt Nam

Nhờ sự phát triển của môi trường quốc tế, thuật ngữ toàn cầu hóa đã không còn xa lạ với bất kỳ ai. Qua bài viết dưới đây, Kinhcan.vn gửi đến bạn đọc những thông tin nổi bật xoay quanh thuật ngữ này, đó là khái niệm, nguyên nhân, quá trình hình thành, biểu hiện, hệ quả và xu thế.

1. Toàn cầu hoá là gì?

Trước khi khám phá những nội dung khác, bạn đọc cần nắm được khái niệm, nguyên nhân cùng quá trình hình thành toàn cầu hóa.

1.1. Khái niệm toàn cầu hóa

Diễn ra giữa các nước trên thế giới, toàn cầu hóa là quá trình kết nối trên nhiều mặt như văn hóa, chính trị, kinh tế, thương mại, lao động hay giáo dục. Nhờ đặc điểm tác động và phụ thuộc lẫn nhau, toàn cầu hóa thúc đẩy mối quan hệ bền vững, gần gũi giữa con người, cộng đồng, dân tộc, khu vực cùng quốc gia.

Thông thường, toàn cầu hóa được chia thành ba hình thức là toàn cầu hóa về kinh tế, toàn cầu hóa về văn hóa và toàn cầu hóa về chính trị. Nhìn chung, mục đích của toàn cầu hóa là xây dựng và phát triển mọi mặt của đời sống xã hội, đặc biệt là kinh tế.

1.2. Lịch sử của toàn cầu hóa

Bắt đầu từ thế kỷ XV, những cuộc trao đổi hàng hóa, thám hiểm cùng việc mở rộng giao thương đã đánh dấu sự ra đời của thuật ngữ “toàn cầu hóa”.

Vào thời điểm ấy, toàn cầu hóa mới chỉ đề cập việc trao đổi thương mại giữa nhiều quốc gia chứ không nhắc đến những khía cạnh khác như văn hóa, giáo dục hay chính trị.

Quá trình toàn cầu hóa chỉ thực sự bắt đầu sau khi trải qua hàng loạt những cuộc chiến tranh, khủng hoảng kinh tế cùng thời kỳ công nghiệp hóa và hiện đại hóa diễn ra vào thế kỷ XVIII, XIX.

Với mục tiêu xây dựng cộng đồng vững mạnh, thế giới đã chứng kiến sự thành lập của vô số tổ chức quốc tế như ngân hàng thế giới (WB), tổ chức thương mại thế giới (WTO) hay các hiệp định quan trọng gồm hiệp định chung về thuế quan và mậu dịch (GATT), hiệp ước mậu dịch tự do ở Bắc Mỹ (NAFTA).

Từ đó, quá trình toàn cầu hóa chính thức được hình thành, đánh dấu kỷ nguyên phát triển vượt bậc của nhân loại.

2. Nguyên nhân dẫn đến toàn cầu hóa

Do sự tăng trưởng vượt bậc của nền kinh tế, mỗi quốc gia đều phải nỗ lực phát triển thông qua học hỏi, liên kết để không bị bỏ lại phía sau. Toàn cầu hóa vì vậy bắt nguồn từ nhu cầu phát triển của cá nhân, dân tộc, tổ chức, cộng đồng và quốc gia.

Trên thế giới, việc thành lập các liên minh về kinh tế ngày càng trở nên quan trọng, nhiều tổ chức lớn đã được thành lập và mở rộng, đơn cử International Monetary Fund (IMF), World Bank (WB), European Union (EU) hay Association of Southeast Asian Nations (ASEAN).

Theo khuynh hướng phát triển, các tập đoàn đa quốc gia cùng nhiều doanh nghiệp quốc tế cũng được mở rộng, tác động mạnh mẽ đến nền kinh tế của nước sở tại lẫn các quốc gia liên quan.

Thêm vào đó, cuộc cách mạng khoa học và kỹ thuật đã thay đổi, cải thiện phần lớn bộ mặt xã hội, ảnh hưởng sâu rộng lên đời sống lẫn phương thức làm việc của con người

Ngoài ra, xã hội hiện vẫn tồn tại nhiều vấn nạn nghiêm trọng như dịch bệnh, ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu hay thậm chí là khủng bố. Nhằm giải quyết triệt để, những vấn đề này cần đến sự hỗ trợ, hợp tác và chung tay giữa các chính phủ, quốc gia cùng người dân.

3. Đặc điểm của toàn cầu hóa

Dựa trên mối liên kết chặt chẽ, đặc điểm của toàn cầu hóa được nhìn nhận qua nhiều khía cạnh, đó là kinh tế, văn hóa, xã hội và pháp lý, cụ thể như sau:

- Kinh tế: Các tập đoàn, doanh nghiệp hợp tác cùng nhau để mở rộng phạm vi, phát triển kinh tế trên nhiều quốc gia, qua đó tiết kiệm được nhân công lao động, chi phí sản xuất, đồng thời mở rộng tập khách hàng.

- Xã hội: Nâng cao mối liên kết giữa người với người bằng biện pháp kinh tế, giao thoa văn hóa, mở rộng giáo dục và một số phương thức khác.

- Chính trị: Những tổ chức chính trị uy tín, hợp pháp được thiết lập nhằm bảo vệ quyền lợi cho công dân quốc tế, quốc gia độc lập.

- Pháp lý: Hệ thống pháp luật quốc tế được xây dựng và đảm bảo thực thi dựa theo nguyên tắc công bằng, dân chủ và văn minh.

- Văn hóa: Các chương trình giao lưu văn hóa được đẩy mạnh nhằm lan tỏa làn sóng nghệ thuật, thúc đẩy xu hướng mới phát triển trên nền tảng cơ bản.

4. Hệ quả của toàn cầu hóa

Quá trình toàn cầu hóa diễn ra mang lại rất nhiều tác động, ảnh hưởng mà trong đó tồn tại cả tích cực lẫn tiêu cực.

4.1. Hệ quả tích cực

Không chỉ cung cấp cơ hội phát triển kinh tế, toàn cầu hóa còn thức đẩy quá trình nâng cao xã hội khi mở ra cơ hội cho việc giao lưu, học tập và lan truyền những thành tựu về khoa học, công nghệ cùng kỹ thuật tiên tiến.

Hỗ trợ bởi các liên minh cũng như tổ chức lớn, toàn cầu hóa diễn ra ngày một mạnh mẽ, năng nổ hơn, mang đến những chuyển biến, cải cách tích cực lên nhiều khía cạnh, tác động sâu sắc đến nhiều khu vực trên thế giới.

Nhờ đó, quá trình này tạo ra những giá trị tốt đẹp khi nâng cao nhận thức, mức sống và trình độ của con người. Toàn cầu hóa vì vậy trở thành mối liên kết bền vững của nhân loại trong bối cảnh hiện nay.

4.2. Hệ quả tiêu cực

Ngoài mặt tích cực, toàn cầu hóa còn gây ra nhiều hệ lụy đáng kể, tiêu biểu như vấn nạn phân hóa giàu nghèo, phân biệt chủng tộc, sự xâm lấn văn hóa, rủi ro về đầu tư thương mại và mất ổn định xã hội.

Với các nước đang phát triển, quá trình này thực sự là một thách thức lớn khi họ chưa có đủ tiềm lực, khả năng để bắt kịp xu thế.

5. Biểu hiện của toàn cầu hóa tại Việt Nam

Trong bối cảnh hiện đại, toàn cầu hóa vừa là thời cơ vừa là thách thức với Việt Nam, quá trình này được biểu hiện qua những điểm sau:

- Gia nhập WTO năm 2006, Việt Nam đã chứng kiến những bước tăng trưởng nhảy vọt về kinh tế, đạt thành công vượt trội trong thương mại quốc tế.

-  Việt Nam là quốc gia sở hữu thu nhập thấp vào thời điểm gia nhập WTO. Tuy nhiên, Việt Nam đã tiến lên thành nước có thu nhập trung bình khi tham gia vào FTA, AEC năm 2016.

- Thành công nối tiếp thành công, Việt Nam gia nhập hàng ngũ 32 quốc gia có kim ngạch xuất khẩu trên một trăm tỷ USD, đồng thời là nước thu hút nguồn vốn FDI ổn định nhất ASEAN.

- Nhiều doanh nghiệp quốc tế, tập đoàn đa quốc gia đã chọn lựa Việt Nam làm nơi để mở rộng chuỗi cung ứng, đơn cử Honda, LG, Toyota, Canon, Samsung và Microsoft.

- Tiềm năng phát triển của Việt Nam tiếp tục thu hút đầu tư từ các tập đoàn nổi tiếng như Shell, Samsung, Total, Mobil Oil hay Nokia

- Nhiều ngành nghề, lĩnh vực mới cũng theo đó ra đời, cung cấp nguồn việc làm lớn cho thị trường lao động Việt Nam.

- Mức độ đầu tư ngoại quốc của Việt Nam vì vậy cũng tăng mạnh, thể hiện qua nguồn vốn đầu tư hàng tỷ USD trên phạm vi hơn ba mươi quốc gia.

- Nhờ sự mở rộng ở thị trường tài chính, hệ thống ngân hàng trong và ngoài nước được liên kết chặt chẽ. Thậm chí, nhiều ngân hàng nước ngoài đã đặt trụ sở ở Việt Nam, tiêu biểu là Citibank Vietnam, Standard Chartered, HSBC, Shinhan Vietnam cùng ANZ Bank.

Dẫu đạt được những bước tiến tích cực, Việt Nam vẫn phải nỗ lực rất nhiều để quá trình toàn cầu hóa diễn ra trọn vẹn, đúng đắn. Với thị trường rộng mở của nền kinh tế , Việt Nam phải tự chủ nhiều hơn trong công tác giao thương, trao đổi và liên kết thương mại.

Ngoài ra, Việt Nam cũng cần chú trọng đến giữ gìn và phát huy bản sắc dân tộc, không để những tác động từ bên ngoài gây ra ảnh hưởng tiêu cực lên đất nước.

LỜI KẾT

Trên đây là toàn bộ thông tin nổi bật về toàn cầu hóa, Kinhcan.vn hy vọng bạn đọc hài lòng với những thông tin bổ ích, thú vị này.