Ngữ Văn lớp 7 - Sự giàu đẹp của tiếng Việt ( Đặng Thai Mai )
I. Tác giả - tác phẩm
1. Tác giả:
- Đặng Thai Mai (1902-1984) quê ở tỉnh Nghệ An, là nhà văn, nhà nghiên cứu nổi tiếng, nhà hoạt động xã hội có uy tín. Ông từng giữ nhiều trọng trách trong bộ máy chính quyền và các cơ quan văn nghệ. Năm 1996 ông được nhà nước trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật2. Tác phẩm:
- Văn bản là đoạn trích phần đầu của bài nghiên cứu "Tiếng Việt, một biểu hiện hùng hồn của sức sống dân tộc"3. Phương thức biểu đạt:
- Nghị luận kết hợp trữ tình4. Bố cục:
*Chia làm 2 phần- Phần 1 ( Từ đầu đến "qua các thời kỳ lịch sử ): Khẳng định tiếng Việt là một thứ tiếng hay, là một niềm tự hào của dân tộc
- Phần 2 ( còn lại ): Chứng minh cái đẹp và cái hay của tiếng Việt
II. Đọc - hiểu văn bản:
1. Đọc và tìm hiểu từ khó
- Âm bình và dương bình: hai thanh bằng trong hệ thống thanh điệu của tiếng Việt. Âm bình: thanh huyền. Dương bình: thanh ngang- Ngữ âm: hệ thống các âm của một ngôn ngữ
- Âm giai: thang bậc âm thanh, gồm những nốt nhạc liền nhau được sắp xếp theo một thứ tự nhất định
- Từ vựng: toàn bộ các từ của một ngôn ngữ
2. Tìm hiểu văn bản
a) Phẩm chất của tiếng Việt:- Có những đặc sắc của một thứ tiếng đẹp, một thứ tiếng hay
- Đẹp: hài hòa về mặt âm hưởng, thanh điệu mà cũng rất tế nhị, uyển chuyển trong cách đặt câu.
- Hay: có đầy đủ khả năng diễn đạt tình cảm, tu tưởng của người Việt và thỏa mãn yêu cầu đời sống văn hóa nước nhà qua các thời kỳ lịch sử
b) Biểu hiện:
- Người ngoại quốc nhận xét: tiếng Việt là một thứ tiếng giàu chất nhạc
- "Rất rành mạch trong lối nói, rất uyển chuyển trong câu kéo, rất ngon lành trong những câu tục ngữ"
- Tiếng ta giàu về thanh điệu
- Khả năng dồi dào về cấu tạo từ ngữ cũng như về hình thức diễn đạt
- Từ vựng tăng lên mỗi ngày một nhiều
- Ngữ pháp dần trở nên uyển chuyển, chính xác hơn.