Ngữ Văn lớp 6 - So sánh ( tiếp theo )

Ngữ Văn lớp 6 - So sánh ( tiếp theo )

I. Các kiểu so sánh.

1. Ví dụ:

*Tìm phép so sánh trong khổ thơ sau:
     Những ngôi sao thức ngoài kia
Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con
     Đêm nay con ngủ giấc tròn
Mẹ là ngon gió của con suốt đời 

2. Nhận xét

- Hai phép so sánh có các từ ngữ so sánh khác nhau : trong “chẳng bằng” và “là” thì  “là” : so sánh ngang bằng ; “chẳng bằng”: so sánh kém hơn.

3. Ghi nhớ:

Có hai kiểu so sánh

- So sánh ngang bằng: A là B

- So sánh không ngang bằng: A chẳng bằng B.

+ Ngang bằng : như ,tựa như.

+ Hơn kém : hơn ,hơn là, kém , kém hơn, khác.

II. Tác dụng của phép so sánh.

1. Ví dụ:

*Cho đoạn văn có yếu tố so sánh và đưa ra nhận xét về tác dụng:
Mỗi chiếc lá runnjg có một linh hồn riêng, một tâm tình riêng, một cảm giác riêng. Có chiếc tựa mũi tên nhọn, tự cành cây rơi rắm phập xuống đất như cho xong chuyện, cho xong một đời lạnh lùng, thản nhiên, không thương tiếc, không do dự vẩn vơ. Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo mấy vòng trên không, rồi cố gượng ngoi đầu lên, hay giữ thăng bằng cho chậm tới cái giây nằm phơi trên mặt đất. Có chiếc là nhẹ nhàng khoan khoái đùa bỡn, múa may với làn gió thoảng, như thầm bảo rằng sự đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại: cả một thời quá khứ dài dằng dặc của chiếc lá trên cành cây không bằng một vài giây bay lượn, nếu sự bay lượn ấy có vẻ đẹp nên thơ. Có chiếc lá như sợ hãi, ngần ngại rụt rè, rồi như gần tới mặt đất, còn cất mình muốn bay trở lại cành. Có chiếc lá đầy âu yếm rơi bám vào một bông hoa thơm, hay đến mơn trớn một ngọn cỏ xanh mềm mại.
 

2. Nhận xét

- Đối với việc miêu tả sự vật, sự việc :

Tạo ra những hình ảnh cụ thể, sinh động giúp người đọc người nghe dể hình dung về sự vật, sự việc được miêu tả cụ thể trong đoạn văn phép so sánh giúp người đọc hình dung được những cách rụng khác nhau của lá.

- Đối với việc thể hiện tư tưởng, tình cảm của người viết : tạo ra những lối nói hàm súc giúp người đọc dễ nắm bắt tư tưởng tình cảm người viết. Cụ thể trong đoạn văn thể hiện quan niệm của tác giả về sự sống và cái chết.

3.  Ghi nhớ :

So sánh vừa có tác dụng gợi hình, giúp cho việc miêu tả sự vật, sự việc được cụ thể, sinh động; vừa có tác dụng biểu hiện tư tưởng, tình cảm sâu sắc.