Lịch sử lớp 8 - Bài 6: Các nước Anh, Pháp, Đức, Mỹ đầu thế kỷ XIX - cuối thế kỷ XX
I. Tình hình các nước Anh, Pháp, Đức, Mĩ.
1. Anh.
a. Kinh tế: chậm phát triển, mất dần vị trí độc quyền, công nghiệp tụt xuống thứ ba sau Đức, Mĩ.
- Nguyên nhân: Do công nhân Anh sớm phát triển, máy móc lạc hậu, Tư sản Anh ít chú trọng đầu tư trong nước, chỉ đầu tư sang thuộc địa.
- Sự phát triển sang Chủ nghĩa đế quốc biểu hiện bằng vai trò nổi bật của các công ty độc quyền.
b. Chính trị:
- Quân chủ lập hiến, bảo vệ quyền lợi cho giai cấp tư sản.
- Nước Anh tồn tại chế độ quân chủ lập hiến với 2 Đảng: Tự do và Bảo thủ.
c. Đối ngoại:
- Đẩy mạnh xâm chiếm thuộc địa
- Đặc điểm: “Chủ nghĩa đế quốc thực dân”.
2. Pháp.
a. Kinh tế
- Kinh tế: công nghiệp phát triển chậm đứng thứ 4 thế giới.
- Nguyên nhân: Bị chiến tranh tàn phá, phải bồi thường cho Đức.
* Chính sách:
- Phát triển một số ngành công nghiệp mới: Điện khí, hoá chất, chế tạo ô tô …
- Tăng cường xuất khẩu ra nước ngoài dưới hình thức cho vay lãi (Ngân hàng).
- Đặc điểm: “Chủ nghĩa đế quốc cho vay lãi”.
b. Chính trị:
- Thể chế cộng hòa
- Đàn áp phong trào của công nhân và nông dân.
- Tăng cường xâm chiếm thuộc địa
3. Đức.
a. Kinh tế.
+ Về kinh tế : Trước năm 1870, công nghiệp Đức đứng hàng thứ ba thế giới (sau Anh, Pháp), nhưng từ khi hoàn thành thống nhất (1871), công nghiệp Đức phát triển rất nhanh, vượt qua Anh và Pháp, đứng hàng thứ hai thế giới (sau Mĩ).
+ Sự phát triển mạnh của công nghiệp Đức đã dẫn đến việc tập trung tư bản cao độ. Nhiều công ti độc quyền ra đời, nhất là về luyện kim, than đá, sắt thép,... chi phối nền kinh tế Đức.
b. Chính trị.
- Là nước quân chủ lập hiến, theo thể chế liên bang.
- Thi hành chính sách đối nội và đối ngoại phản động.
- Đặc điểm: “Chủ nghĩa đế quốc quân phiệt hiếu chiến”.
4. Mĩ.
- Mĩ có nền kinh tế phát triển mạnh nhất.
* Công nghiệp.
+ Vị trí đứng hàng đầu thế giới về sản xuất công nghiệp.
+ Sản phẩm công nghiệp gấp đôi Anh, bằng 1/2 các nước Tây Âu gộp lại.
* Nông nghiệp.
- Đạt nhiều thành tựu to lớn, đã trở thanh nguồn cung cấp lương thực, thực phẩm cho châu Âu.
* Nguyên nhân.
- Tài nguyên thiên nhiên phong phú.
- Thị trường không ngừng mở rộng.
- Nhân lực nhập cư dồi dào.
- Ứng dụng KHKT và hợp lí hoá sản xuất.
- Lợi dụng nguồn đầu tư của châu Âu và hoàn cảnh hoà bình lâu dài.
- Sản xuất công nghiệp vượt bậc ð Xuất hiện các công ty độc quyền. (các Tơ-rớt)
ð Mĩ chuyển sang giai đoạn của Chủ nghĩa đế quốc.
* Chế độ chính trị ở Mĩ:
- Tồn tại thể chế Cộng hoà, quyền lực tập trung vào tay Tổng thống do 2 đảng Bảo thủ và Cộng hoà cầm quyền.
- Vào những năm cuối thế kỉ XIX, diện tích và thuộc địa của Mĩ đã không ngừng mở rộng.
