DỌN VỀ LÀNG – NÔNG QUỐC CHẤN
DỌN VỀ LÀNG – NÔNG QUỐC CHẤN
I.TÌM HIỂU CHUNG:
1.Tác giả: Nông Quốc Chấn (1923 – 2002)
Tên khai sinh: Nông Văn Quỳnh
- Quê: Ngân Sơn – Bắc Cạn.
-Sớm tham gia cách mạng và trưởng thành trong kháng chiến.
2. Sự nghiệp
-Tác phẩm chính:
+ Tiếng ca người Việt Bắc (1959)
+ Đèo gió (1968)
+ Suối và biển (1984)
+ Một số tập thơ bằng tiếng Tày.
Thơ ông giản dị, tự nhiên, giàu hình ảnh mang đặc trưng của người miền núi.
3. Bài thơ “Dọn về làng”
-Hoàn cảnh sáng tác (1950):
Viết về quê hương tác giả vào những năm kháng chiến chống Pháp đầy đau thương mà anh dũng.
*Gía trị tác phẩm:
-Một trong một trăm bài thơ hay nhất thế kỉ XX.
Đoạt giải nhì tại đại hội liên hoan TNSV thế giới tại Đức.
II. Đọc – hiểu văn bản
1. Đọc diễn cảm
2. Chú thích
*Mạch cảm xúc
-Niềm vui khi Cao – Bắc – Lạng được giải phóng.
-Nỗi buồn tủi, xót xa, căm giận trước sự tàn phá của quân xâm lược.
-Trở lại cảm xúc hân hoan, vui sướng khi quê hương được sống thanh bình.
a.Chủ đề
Nỗi thống khổ của nhân dân được diễn đạt rất cụ thể bằng những từ
ngữ, hình ảnh gần gũi với đời sống sinh hoạt của người dân tộc miền núi.
b1. Nỗi thống khổ của nhân dân và tội ác của giặc Pháp:
*Từ ngữ, hình ảnh
Mấy năm: thời gian kéo dài
Quên tết… quên rằm …
Chạy hết núi khe,cay đắng…
Lán sụp; nát cửa; vắt bám
Mẹ địu em chạy; con sau lưng tay dắt bà; vai đầy tay nải…
Cuộc sống yên ấm bị đảo lộn, nhà cửa tan hoang, gia đình li tán, cơ cực.
* Tội ác của giặc:
- Lán đốt trơ trụi, súng nổ, Tây lùng.
- Áo quần bị vơ vét.
- Cha bị bắt, bị đánh chết.
- Chôn cất cha
Bằng khăn của mẹ.
Liệm bằng áo của con
- Máu đầy tay, nước tràn đầy mặt…
* - Khắc sâu mối thù với quân xâm lược.
- Thể hiện được sự nhận thức tỉnh táo của người dân trước âm mưu hiểm độc của kẻ thù.
- Biết nén đau thương mà vượt lên nỗi khổ của chính mình.
“Mày sẽ chết! Thằng giặc Pháp hung tàn
Băm xương thịt mày tao mới hả”
=>Mối thù đế quốc khắc sâu trong lòng như một lời thề tạc vào đá núi.
b2. Niềm vui của nhân dân khi quê hương được giải phóng:
*Hình ảnh, từ ngữ
Cười vang
Xuống làng
Người nói cỏ lay
Ô tô kêu vang đường cái
Ríu rít tiếng cười con trẻ…
Mật độ động từ dày đặc diễn tả
xúc cảm mừng vui, hân hoan
khi quê hương đã trở lại cuộc
sống thanh bình.
“Mẹ! Cao – Lạng hoàn toàn giải phóng”
“Đuổi hết nó đi con sẽ về trông mẹ”
Lời gọi thể hiện niềm vui; lời hứa hẹn.
* Hình tượng người mẹ gợi nhiều suy ngẫm.
->Người mẹ thân yêu trong tâm thức tác giả.
->Người mẹ quê huơng trong ý nghĩa tự thân của tác phẩm.
=>Với ngôn ngữ mộc mạc, lối thơ giản dị, ý thơ chân thực, tác giả đã diễn tả niềm vui với đủ cung bậc, ở các đối tượng, vui nhất là niềm vui của nhân vật trữ tình.
b3. Màu sắc dân tộc qua cách sử dụng hình ảnh, từ ngữ
- Hình ánh so sánh:
Người như kiến; súng như củi
Người nói cỏ lay trong rừng rậm Hổ…đến đẻ con trong vườn chuối
=>Cụ thể, gần gũi
=> cách nói của đồng bào dân tộc
- Từ ngữ: hàng đàn; quên tết tháng giêng, quên rằm tháng bảy; mày; tao…
=>Cách diễn tả nỗi đau cũng như niềm vui sướng của tác giả sinh động giàu hình ảnh mà rất cụ thể thuần phác, hồn nhiên như chính tâm hồn của người dân miền núi.
3. Tổng kết:
Nông Quốc Chấn
Nhà thơ tiêu biểu của thơ ca đồng bào các dân tộc thiểu số.
Thơ ông chân thực, hình ảnh sinh động gần gũi với sinh hoạt cũng nh tâm hồn ngời miền núi.
- Bài thơ Dọn về làng
Miêu tả chân thực sinh động về nỗi khổ của nhân dân.
Tố cáo tội ác tàn bạo cuả thực dân Pháp.