Cảnh ngày hè - Nguyễn Trãi

CẢNH NGÀY HÈ

I. Giới thiệu chung:

1. Tập thơ “Quốc âm thi tập”

- Vị trí: tập thơ gồm 254 bài, là tập thơ Nôm sớm nhất hiện còn à đặt nền móng và mở đường cho sự phát triển của thơ tiếng Việt.

- Nội dung: Phản ánh vẻ đẹp con người NT

Tư tưởng nhân nghĩa, yêu nước thương dân

Tình yêu thiên nhiên quê hương, con người và cuộc sống.

Nghệ thuật: sáng tạo trong thể thơ Nôm Đường luật, có xen câu lục ngôn với câu thất ngôn.

- Bố cục: gồm bốn phần (SGK).

2. Bài thơ:

- Xuất xứ: bài thơ số 43/61 bài trong chùm thơ “Bảo kính cảnh giới” trích “Quốc âm thi tập”.

- Hoàn cảnh sáng tác: ước đoán bài thơ được sáng tác trong thời kỳ NT lui về sống ẩn dật ở Côn Sơn.

- Chủ đề: bài thơ thể hiện vẻ đẹp tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu đời, yêu cuộc sống của NT. Đồng thời bộc lộ khát vọng về một cuộc sống thái bình hạnh phúc cho nhân dân.

II. Đọc – hiểu :

1. Sáu câu đầu: bức tranh cảnh vật và cuộc sống ở quê nhà của tác giả.

a) Hoàn cảnh sống:

- Rồi: rỗi rãi, rãnh rỗi à hóng mát, dạo chơi.

- Ngày trường: ngày dài à một sự an nhàn bất đắc dĩ – tác giả cố gắng đè nén, khắc phục.

b) Cảnh vật – cuộc sống:

- Hình ảnh:

à Sức sống ứa căng, tràn đầy

+ Hoè lục: · đùn đùn

· rợp trương

+ Thạch lựu – phun thức đỏ.

- Hồng liên – tịnh mùi hương.

à Động từ, tính từ gợi tả, gợi cảm.

à từ láy tượng thanh, đối, đảo ngữ

Bức tranh thiên nhiên ngày hè hiện lên với những hình ảnh rất đặc trưng, rực rỡ, đầy sức sống qua sự cảm nhận tinh tế của nhà thơ.

+ Âm thanh: - lao xao

- dắng dỏi

à Cuộc sống vui tươi , yên ả, thanh bình.

- Tình yêu thiên nhiên và tình cảm gắn bó sâu đậm với cuộc sống ở quê nhà.

Chuyển ý: bên cạnh đó còn là tấm lòng yêu nước, thương dân; là lý tưởng hoài bão cao đẹp của nhà thơ.

2. Hai câu cuối: tấm lòng của tác giả.

+ Nhịp thơ câu 8: 2/2/3 à Ngắn gọn, dồn nén cảm xúc của cả bài thơ.

à Ước mong, khát vọng cao đẹp về một cuộc sống thái bình, hạnh phúc cho muôn dân.

à Thức dậy nỗi niềm trăn trở sâu kín của tác giả – suốt đời vì nước, vì dân.

* Tư tưởng nhân nghĩa–điểm kết tụ của hồn thơ Ức traiàlà lý tưởng hoài bão một đời ôm ấp, canh cánh bên lòng của NT.

III. Tổng Kết

+ Nghệ thuật: Từ ngữ giản dị, giàu sức biểu cảm, hình ảnh gần gũi, câu chữ ngắn gọn, dồn nén cảm súc.

+ Nội dung: thể hiện tình yêu thiên nhiên và tấm lòng yêu nước thương dân tha thiết của tác giả.