Bắt sấu rừng U Minh Hạ - Sơn Nam
BẮT SẤU RỪNG U MINH HẠ
(Trích Hương rừng Cà Mau)
Sơn Nam
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả:
+ Sơn Nam ( 1926 – 2008), tên khai sinh là Phạm Minh Tài, quê ở tỉnh Kiên Giang. Ông là hội viên Hội nhà văn Việt Nam, Uỷ viên Ban chấp hành Hội liên hiệp Văn học nghệ thuật thành phố Hồ Chí Minh
+ Tác phẩm chính: Hương rừng Cà Mau, Hai cõi U Minh, Người Sài Gòn…
+ Truyện Bắt sấu rừng U Minh Hạ in trong tập Hương rừng Cà Mau.
2. Văn bản:
- Nội dung: viết về thiên nhiên và con người vùng rừng U Minh với những người lao động có sức sống mãnh liệt, sâu đậm ân nghĩa và tài ba can trường.
- Nghệ thuật: Dựng truyện li kì, chi tiết gợi cảm, nhân vật và ngôn ngữ đậm màu sắc Nam Bộ.
II. HƯỚNG DẪN ĐỌC- HIỂU
1. Thiên nhiên và con người U Minh Hạ:
a) Thiên nhiên:
- “Rừng tràm xanh biếc", cây cỏ hoang dại
- "Sấu lội từng đàn", “nhiều như trái mùa u chín rụng”
à Đó là những nơi ghê gớm.
b) Con người:
- Những người lao động cần cù, mưu trí, gan góc can trường, có sức sống mãnh liệt, đậm sâu ân nghĩa.
- Họ thương tiếc bà con xóm giềng bị “hùm tha sấu bắt”
- Họ vượt lên gian khó bằng sức mạnh tài trí:
+ Những người câu cá sấu bằng lưỡi câu sắt, con vịt sống…
+ Ông Năm Hên thì bắt sấu bằng tay không.
+ Tư Hoạch thì “ăn ông rất rành địa thế vùng Cái Tàu”
+ Những người trai lực lưỡng “gài bẫy cọp, săn heo rừng”
à Họ mang đến sức sống mới cho vùng đất hoang hoá CM
2. Nhân vật ông Năm Hên:
- Ông là “người thợ già chuyên bắt sấu ở Kiêng Giang”, "bắt sấu bằng hai tay không".
- Ông tình nguyện bơi xuồng đến bắt sấu giúp dân làng Khánh Lâm chỉ với một bó nhang và một hũ rượu:
+ Nhang: để tưởng niện những người bị sấu bắt.
+ Rượu: để uống tăng thêm khí thế.
- Mưu kế kì diệu, bất ngờ mà hiệu quả, bắt sống 45 con sấu:
+ Đào rãnh cạn dần, đốt lửa dẫn dụ cá sấu lên bờ
+ Chặn sấu lại và khoá miệng chúng băng một khúc mốp làm “dính chặt hai hàm răng”
+ Dùng mác sắn lưng cá sấu, cắt gân đuôi, trói hai chân sau và bắt chúng về
à Giàu lòng thương người, mộc mạc, khiêm nhường và cũng rất mưu trí, gan góc.
b. Bài hát của ông Năm Hên:
- "Tiếng như khóc lóc, nài nỉ. Tiếng như phẫn nộ, bi ai"
- Tưởng nhớ linh hồn những người bị sấu bắt, chết oan ức, trong đó có người anh ruột của ông.
- Bài hát nói về cuộc sống gian khổ khắc nghiệt của những người dân mở đất, mong giải oan cho họ.
à Tấm lòng sâu nặng nghĩa tình đồng loại, đồng bào, thương tiếc những người xấu số.
3. Những nét đặc sắc về nghệ thuật
- Nghệ thuật kể chuyện: đơn giản mà li kì, thu hút, dễ nhớ
- Cảnh vật, tính cách nhân vật: được thể hiện bằng vài nét đơn sơ nhưng giàu chất sống.
- Ngôn ngữ đậm màu sắc địa phương Nam Bộ nhưng được sử dụng vừa phải, thích hợp, khắc hoạ sâu đậm thiên nhiên và con người sông nước Cà Mau.