Bài 43: Trao đổi vật chất trong hệ sinh thái

Bài 43: Trao đổi vật chất trong hệ sinh thái

Bài 1 (trang 194 SGK Sinh học 12): 

Thế nào là chuỗi và lưới thức ăn? Cho ví dụ minh hoạ về 2 chuỗi thức ăn.

Lời giải:

- Một chuỗi thức ăn gồm nhiều loài có quan hệ dinh dưỡng với nhau và mỗi loài là một mắt xích của chuỗi.

    - Trong một lưới thức ăn một loài sinh vật không phải chỉ tham gia vào một chuỗi thức ăn mà còn tham gia đồng thời vào các chuỗi thức ăn khác, hình thành nên nhiều mắt xích chung. Tất cả các chuỗi thức ăn với nhiều mắt xích chung hợp thành một lưới thức ăn.

 - Ví dụ

Chuỗi thức ăn được mở đầu bằng sinh vật tự dưỡng, sau đó đến động vật ăn sinh vật tự dưỡng và tiếp nữa là các loài động vật ăn động vật. Ví dụ, cây ngô → sâu ăn lá ngô → nhái → rắn hổ mang → diều hâu.

Bài 2 (trang 194 SGK Sinh học 12): 

Cho ví dụ về các bậc dinh dưỡng của 1 quần xã tự nhiên và 1 quần xã nhân tạo.

* Ví dụ về các bậc dinh dưỡng của một quần xã tự nhiên (quần xã đồng cỏ):

      - Sinh vật sản xuất: cây cỏ, cây bụi

      - Sinh vật tiêu thụ bậc 1: sâu ăn lá cây, rệp, chuột

      - Sinh vật tiêu thụ bậc 2: chim sâu, rắn

      - Sinh vật tiêu thụ bậc cao nhất: diều hâu

      - Sinh vật phân giải: vi khuẩn, nấm, mối, giun đất

* Ví dụ về bậc dinh dưỡng quần xã nhân tạo (quần xã đồng lúa):

      - Sinh vật sản xuất: cây lúa

      - Sinh vật tiêu thụ bậc 1: sâu đục thân lúa, rệp, chuột

      - Sinh vật tiêu thụ bậc 2: chim sâu, rắn

      - Sinh vật tiêu thụ bậc cao nhất: diều hâu

      - Sinh vật phân giải: vi khuẩn, nấm, mối, giun đất

Tháp số lượng

Tháp sinh khối

Tháp năng lượng

được xây dựng dựa trên số lượng cá thể sinh vật ở mỗi bậc dinh dưỡng.

dựa trên khối lượng tổng số của tất cả các sinh vật trên một đơn vị diện tích hay thể tích ở mỗi bậc dinh dưỡng

dựa trên số năng lượng được tích luỹ trên một đơn vị diện tích hay thể tích, trong một đơn vị thời gian ở mỗi bậc dinh dưỡng.

dễ xây dựng song ít có giá trị vì kích thước cá thể cũng như chất sống cấu tạo nên các loài của các bậc dinh dưỡng khác nhau, không đồng nhất, nên việc so sánh không chính xác.

Có giá trị cao hơn tháp số lượng. Tuy nhiên, tháp sinh khối cũng có nhiều nhược điểm: Thành phần hoá học và giá trị năng lượng của chất sống trong các bậc dinh dưỡng là khác nhau. Tháp sinh khối không chú ý tới yếu tố thời gian trong việc tích luỹ sinh khối ở mỗi bậc dinh dưỡng.

Tháp năng lượng là loại tháp hoàn thiện nhất. Tuy nhiên, xây dựng tháp năng lượng khá phức tạp, đòi hỏi nhiều công sức, thời gian.

 

Bài 4 (trang 194 SGK Sinh học 12):

Hãy chọn phương án trả lời đúng.

Quan sát một tháp sinh khối, chúng ta có thể biết được những thông tin nào sau đây?

a) Các loài trong chuỗi và lưới thức ăn.

b) Năng suất của sinh vật ở mỗi bậc dinh dưỡng.

c) Mức độ dinh dưỡng ở từng bậc và toàn bộ quần xã.

d) Quan hệ giữa các loài trong quần xã.

Lời giải:

    Đáp án: c.