BÀI 7: THỰC HIỆN NỀN KINH TẾ NHIỀU THÀNH PHẦN VÀ TĂNG CƯỜNG VAI TRÒ QUẢN LÍ KINH TẾ CỦA NHÀ NƯỚC
THỰC HIỆN NỀN KINH TẾ NHIỀU THÀNH PHẦN
VÀ TĂNG CƯỜNG VAI TRÒ QUẢN LÍ KINH TẾ CỦA NHÀ NƯỚC
1. Thực hiện nền kinh tế nhiều thành phần.
a. Khái niệm thành phần kinh tế và tính tất yếu khách quan của nền kinh tế nhiều thành phần.
1. Thực hiện nền kinh tế nhiều thành phần
a) Khái niệm thành phần kinh tế và tính tất yếu khách quan của nền kinh tế nhiều thành phần
- Khái niệm thành phần kinh tế :
Thành phần kinh tế là kiểu quan hệ kinh tế dựa trên một hình thức sở hữu nhất định về tư liệu sản xuất.
- Tính tất yếu khách quan của sự tồn tại nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần ở nước ta
+ Do trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, nước ta vẫn tồn tại một số thành phần kinh tế của xã hội trước đây; đồng thời xuất hiện thêm những thành phần kinh tế của chế độ xã hội chủ nghĩa.
+ Vì ở nước ta, lực lượng sản xuất phát triển còn thấp và ở nhiều trình độ khác nhau nên có nhiều hình thức sở hữu về tư liệu sản xuất
b. Các thành phần kinh tế ở nước ta.
- Thành phần kinh tế nhà nước.
+ Bản chất: Sở hữu Nhà nước về tư liệu sản xuất
+ Vai trò: chủ đạo, định hướng điều tiết vĩ mô trong nền kinh tế
+ Hình thức: Doanh nghiệp Nhà nước, ngân sách, Ngân hàng Nhà nước, quỹ dự trữ, quỹ dự phòng…
- Thành phần kinh tế tập thể.
+ Bản chất: Sở hữu tập thể về tư liệu sản xuất
+ Vai trò: nền tảng trong nền kinh tế quốc dân
+ Hình thức: Hợp tác xã là nòng cốt
- Thành phần kinh tế tư nhân gồm: Kinh tế cá thể, tiểu chủ và kinh tế tư bản tư nhân
+ Bản chất: Sở hữu tư nhân về tư liệu sản xuất và sử dụng lao động làm thuê.
+ Vai trò: phát huy nhanh và có hiệu quả sức lao động, tay nghề, thời gian lao động, giải quyết việc làm cho người lao động đóng góp không nhỏ vào tăng trưởng kinh tế đất nước…
+ Hình thức: Kinh tế hộ gia đình, Kinh tế trang trại, doanh nghiệp tư nhân…
- Thành phần kinh tế tư bản nhà nước.
+ Bản chất: Sở hữu hỗn hợp về vốn giữa kinh tế nhà nước với tư bản tư nhân trong và ngoài nước.
+ Vai trò: đóng góp cho công cuộc xây dựng và phát triển đất nước, giải pháp nâng cao sức cạnh tranh và hiệu quả của doanh nghiệp trong nước…
+ Hình thức: hợp đồng hợp tác kinh doanh, liên doanh giữa nhà nước với tư bản trong và ngoài nước…
- Thành phần kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài.
+ Bản chất: Sở hữu 100% vốn nước ngoài
+ Vai trò: thu hút vốn, công nghệ hiện đại, kinh nghiệm tổ chức quản lí, tạo thêm việc …
+ Hình thức: công ty, doanh nghiệp có 100% vốn của nước ngoài sản xuất - kinh doanh ở VN…
c. Trách nhiệm của công dân đối với việc thực hiện nền kinh tế nhiều thành phần.
- Tin tưởng, chấp hành đường lối phát triển nền kinh tế nhiều thành phần.
- Tham gia lao động và sản xuất ở gia đình
- Vận động người thân vào sản xuất – kinh doanh
- Tổ chức sản xuất – kinh doanh theo đúng pháp luật
- Chủ động tìm kiếm việc làm
2. Vai trò quản lí kinh tế của nhà nước.
a. Sự cần thiết, khách quan phải có vai trò quản lí kinh tế của Nhà nước.
- Do yêu cầu phải thực hiện vai trò của chủ sở hữu Nhà nước về tư liệu sản xuất (vốn) đối với các doanh nghiệp Nhà nước.
- Do yêu cầu phải phát huy mặt tích cực và khắc phục mặt hạn chế của Kinh tế thị trường.
- Do yêu cầu phải giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa trong việc xây dựng Kinh tế thị trường ở VN.
b. Nội dung quản lí kinh tế của Nhà nước.
- Quản lí các Doanh nghiệp Nhà nước với tư cách Nhà nước là người chủ sở hữu.
- Quản lí và điều tiết vĩ mô nền Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
c. Tăng cường vai trò và hiệu lực quản lí kinh tế của Nhà nước.
- Tiếp tục đổi mới các công cụ kế hoạch hoá, pháp luật, chính sách và cơ chế quản lí…
- Tăng cường lực lượng vật chất của Nhà nước để điều tiết thị trường
- Tiếp tục cải cách bộ máy hành chính nhà nước.