BÀI 6: CÔNG NGHIỆP HÓA, HIỆN ĐẠI HÓA ĐẤT NƯỚC
CÔNG NGHIỆP HÓA, HIỆN ĐẠI HÓA ĐẤT NƯỚC
1. Khái niệm công nghiệp hóa – hiện đại hóa, tính tất yếu khách quan và tác dụng của công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước.
a. Khái niệm công nghiệp hóa – hiện đại hóa.
- Cách mạng khoa học – kỹ thuật I: (30-TK XVIII ở Anh): chuyển từ lao động thủ công sang lao động cơ khí.
Công nghiệp hóa: là chuyển từ hoạt động sản xuất thủ công là chính sang sử dụng phổ biến sức lao động dựa trên sự phát triển của công nghiệp cơ khí.
- Cách mạng khoa học – kỹ thuật II: (50-TK XX): chuyển từ lao động cơ khí sang tự động hoá.
Hiện đại hóa: là quá trình ứng dụng và trang bị những thành tựu Khoa học công nghệ vào quá trình sản xuất kinh doanh và quản lí kinh tế xã hội.
- Khái niệm: Công nghiệp hóa, hiện đại hóa là quá trình chuyển đổi căn bản, toàn diện các hoạt động kinh tế và quản lý kinh tế - xã hội từ sử dụng sức lao động thủ công là chính sang sử dụng một cách phổ biến sức lao động cùng với công nghệ, phương tiện, phương pháp tiên tiến, hiện đại nhằm tạo ra năng suất lao động xã hội cao.
- Qua trình chuyển đổi căn bản toàn diện:
+ Nội dung: hoạa5t động kinh tế và quản lí kinh tế xã hội
+ Phương pháp: chuyển từ lao động thủ công sang công nghệ, phương tiện, phương pháp tiên tiến, hiện đại.
+ Mục đích: đạt năng suất lao động cao
- Nước ta thực hiện công nghiệp hóa rút ngắn bằng hai cách:
+ Nội sinh hoá: ứng dụng thành tựu Khoa học công nghệ để tự tạo ra cơ sở vật chất – kỹ thuật
+ Ngoại sinh hoá: nhận chuyển giao kinh tế công nghệ từ các nước tiên tiến để xây dựng cơ sở vật chất
- Căn cứ để thực hiện Công nghiệp hóa rút ngắn:
+ Nhân loại đã trải qua hai cuộc Cách mạng Khoa học kỹ thuật
+ Thành tựu hơn 20 năm đổi mới
+ Xu hướng toàn cầu hoá và Hội nhập kinh tế Quốc tế
+ Yêu cầu thu hẹp khoảng cách tụt hậu
b. Tính tất yếu khách quan và tác dụng của Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa đất nước.
- Tính tất yếu khách quan của Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa
+ Do yêu cầu phải xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội.
+ Do yêu cầu phải rút ngắn khoảng cách tụt hậu xa về kinh tế, kỹ thuật công nghệ.
+ Do yêu cầu phải tạo ra năng suất lao động xã hội cao
- Tác dụng của Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa.
+ Tạo tiền đề thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế xã hội
+ Củng cố quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa, tăng cường vai trò của Nhà nước
+ Tạo tiền đề phát triển nền văn hoá tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc.
+ Xây dựng kinh tế tự chủ và chủ động hội nhập quốc tế, tăng cường tiềm lực an ninh quốc phòng.
2. Nội dung cơ bản của CNH-HĐH ở nước ta.
a. Phát triển mạnh mẽ LLSX.
Lực lượng sản xuất gồm: Người lao động và tư liệu sản xuất
Tư liệu sản xuất gồm: Tư liệu lao động và đối tượng lao động
+ Chuyển từ nền KT dựa trên kĩ thuật thủ công sang kĩ thuật cơ khí
+ Áp dụng thành tựu KHCN vào các ngành KT q.dân.
+ Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực
b. Xây dựng một cơ cấu kinh tế hợp lý, hiện đại và có hiệu quả.
- Cơ cấu kinh tế:
- Xu hướng chuyển dịch ngành kinh tế từ cơ cấu nông nghiệp sang cơ cấu CN sang cơ cấu công – nông nghiệp – dịch vụ hiện đại.
- Tỉ trọng phát triển cơ cấu ngành KT trong GDP:
+ Tỉ trọng công nghiệp và dịch vụ ngày càng tăng
+ Tỉ trọng nông nghiệp ngày càng giảm
- Xu hướng chuyển dịch cơ cấu lao động
c. Củng cố và tăng cường vai trò chủ đạo của QHSX XHCN và tiến tới xác lập địa vị thống trị của QHSX XHCN trong toàn bộ nền KT quốc dân. (chương trình giảm tải)
3. Trách nhiệm của công dân đối với sự nghiệp CNH-HĐH đất nước.
- Nhận thức đúng đắn về tính tất yếu khách quan và tác dụng to lớn của công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
- Lựa chọn ngành, mặt hàng có khả năng cạnh tranh cao, phù hợp với nhu cầu của thị trường.
- Ứng dụng thành tựu khoa học và công nghệ hiện đại vào sản xuất.
- Học tập, nâng cao trình độ văn hóa, khoa học - công nghệ hiện đại.