BÀI 40: NHẬN BIẾT MỘT SỐ ION TRONG DUNG DỊCH

ION

THUỐC THỬ

HIỆN TƯỢNG - PTPƯ

Na⁺

Ngọn lửa đèn cồn

Ngọn lửa có màu vàng rất đậm

K+

Ngọn lửa màu tím

Ca2+

Dùng dd (NH₄)₂C₂O₄ (amoni oxalat)

Tạo kết tủa trắng:

Ca²⁺ + (NH₄)₂C₂O₄ → CaC₂O₄ ↓ + 2NH₄⁺

Dùng dd Na₂CO₃

Tạo kết tủa trắng:

Ca²⁺ + Na₂CO₃ → CaCO₃ + 2Na⁺

Ba2+

Dùng dd K₂CrO₄

Tạo kết tủa vàng tươi: Ba²⁺ + CrO₄^2- → BaCrO₄ ↓

Dùng dd SO₄^2-

Tạo kết tủa trắng:

Ba²⁺ + SO₄^2- → BaSO₄ ↓

Al3+

Dùng dd KOH, NaOH

Tạo kết tủa trắng keo rồi tan: Al³⁺ + 3OH⁻ → Al(OH)₃↓

−

Al(OH)₃ + OH⁻ → AlO₂ + 2H₂O

Dùng dd NH₃ đến dư

Tạo kết tủa trắng keo không tan:

Al³⁺ + 3NH₃ + 3H₂O → Al(OH)₃↓ + 3NH₄⁺

Cr3+

Dùng dd KOH, NaOH

Kết tủa rồi tan:

Cr³⁺ + 3OH⁻ → Cr(OH)₃↓ Cr(OH)₃ + OH⁻ → CrO ⁻ + 2H O

2          2

Fe2+

Dùng dd KMnO₄ trong mt axit

Fe²⁺ làm mm tím của dd KMnO₄:

5Fe²⁺ + MnO₄^- + 8H⁺ → 5Fe³⁺ + Mn²⁺ + 4H₂O

Dùng dd KOH, NaOH lấy dư hoặc dd NH₃ dư

Tạo ↓ trắng xanh, hoá đỏ nâu ngoài kk: Fe²⁺ + 2OH⁻ → Fe(OH)₂↓(trắng xanh)

Fe²⁺ + 2NH₃ + 2H₂O → Fe(OH)₂↓ + 2NH₄⁺ 2Fe(OH)₂ + H₂O + 1/2O₂ → 2Fe(OH)₃↓(đỏ nâu)

Fe3+

Dùng dd KOH, NaOH lấy dư hoặc dd NH₃ dư

Fe³⁺ + 3OH⁻ → Fe(OH)₃↓(đỏ nâu) Fe³⁺ + 3NH₃ + 3H₂O → Fe(OH)₃↓ + 3NH₄⁺

Dùng dd thioxianat(SCN⁻)

Tạo phức chất màu đỏ của máu:

Fe³⁺ + nSCN⁻ → Fe(SCN)_n^3-n

Cu2+

Dùng dd KOH, NaOH lấy dư

Tạo kết tủa xanh lục: Cu²⁺ + 2OH⁻ → Cu(OH)₂↓

Dùng dd NH₃ dư

Tạo kết tủa màu xanh lục tan trong dd NH₃ tạo phức màu xanh lam đậm:

Cu²⁺ + 2NH₃ + 2H₂O → Cu(OH)₂↓ + 2NH₄⁺ Cu(OH)₂ + 4NH₃ → Cu(NH₃)₄(OH)₂(màu xanh

lam đậm)

Mg2+

Dùng dd KOH, NaOH

Tạo kết tủa trắng: Mg²⁺ + 2OH⁻ → Mg(OH)₂↓

Dùng dd Na₂HPO₄ có mặt NH₃

Tạo kết tủa tinh thể màu trắng:

Mg²⁺ + HPO₄^2- + NH₃ → MgNH₄PO₄↓

Zn2+

Dùng dd NaOH dư hoặc dd NH₃ dư

Tạo kết tủa trắng rồi tan: Zn²⁺ + 2OH⁻ → Zn(OH)₂↓

Zn(OH)₂ + 2OH⁻ → ZnO₂^2- + 2H₂O Zn²⁺ + 2NH₃ + 2H₂O → Zn(OH)₂↓ + 2NH₄⁺

Zn(OH)₂ + 4NH₃ → Zn(NH₃)₄(OH)₂

Pb2+

Dùng dd Na₂S

Tạo kết tủa đen:

Pb²⁺ + S^2- → PbS↓ (đen)

Ag⁺

Dùng dd NaCl

Tạo ↓ trắng AgCl (↓AgCl này có thể tan trong dd NH₃):

Ag⁺ + Cl⁻ → AgCl↓ AgCl + 2NH₃ → Ag(NH₃)₂Cl

Dùng H₂O có H₂S

Tạo ↓ đen:

2Ag⁺ + S^2- → Ag₂S↓

NH₄⁺

Dùng dd KOH, NaOH

Có khí mùi khai bay ra:

NH₄⁺ + OH⁻ → NH₃↑ + H₂O

NO₃⁻

Dùng bột Cu và dd H₂SO₄

Bột Cu tan tạo dd xanh lam, có khí không màu NO hoá nâu ngoài kk:

3Cu + 2NO₃⁻ + 8H⁺ → 3Cu²⁺ + 2NO↑ + 4H₂O

2NO + O₂ → 2NO₂ (khí màu nâu)

SO₄^2-

Dùng dd BaCl₂

Tạo kết tủa trắng (BaSO₄) ko tan trong axit:

Ba²⁺ + SO₄²⁻ → BaSO₄

SO₃^2-

Dd nước I₂ (màu nâu đỏ)

Muối SO ²⁻ làm mm nước I :

3                            2

SO₃²⁻ + I₂ + H₂O → SO₄²⁻ + 2H⁺ + 2I⁻

Dùng dd HCl

Có khí SO₂ mùi hắc bay ra:

SO₃²⁻ + 2H⁺ → SO₂ ↑+ H₂O

Cl⁻

Dùng dd AgNO₃/NH₃

Tạo kết tủa trắng AgCl (có thể tan trong dd NH₃): Ag⁺ + Cl⁻ → AgCl↓

AgCl + 2NH₃ → Ag(NH₃)₂Cl

Br⁻ I−

Dùng dd AgNO₃/NH₃

Tạo kết tủa AgBr vàng nhạt, AgI vàng đậm ko tan trong NH₃:

Ag⁺ + Br⁻ → AgBr↓(vàng nhạt) Ag⁺ + I⁻ → AgI↓ (vàng đậm)

CO32-

Dùng dd HCl

Có khí CO₂ bay ra:

CO₃^2- + 2H⁺ → CO₂ ↑+ H₂O

Dùng dd Ca²⁺ hoặc Ba²⁺

Tạo kết tủa trắng CaCO₃, BaCO₃:

CO₃^2- + Ca²⁺ → CaCO₃↓

PO43−

Dùng dd AgNO₃

Tạo kết tủa vàng Ag₃PO₄:

PO₄³⁻ + 3Ag⁺ → Ag₃PO₄↓

S2−

Dùng dd Pb(NO₃)₂

Tạo kết tủa đen PbS: S²⁻ + Pb²⁺ → PbS