BÀI 36: PHÁT TRIỂN Ở THỰC VẬT CÓ HOA
PHÁT TRIỂN Ở THỰC VẬT CÓ HOA
I: Khái niệm phát triển, mối quan hệ giữa sinh trưởng và phát triển :
1. Khái niệm:
Phát triển là toàn bộ những biến đổi diễn ra trong chu kì sống của 1 cá thể, biểu hiện ở 3 quá trình liên quan: sinh trưởng, phân hóa tế bào và mô, phát sinh hình thái tạo nên các cơ quan của cơ thể (làm cho cây ra hoa, kết quả, tạo hạt).
2. Mối quan hệ giữa sinh trưởng và phát triển:
- Giữa sinh trưởng và phát triển có mối quan hệ mật thiết, liên tiếp và xen kẽ nhau trong đời sống TV. Sự biến đổi về số lượng rễ, thân, lá dẫn đến sự thay đổi về chất lượng ở hoa, quả, hạt.
II. Những nhân tố ảnh hưởng đến sự ra hoa :
- Ra hoa là giai đoạn quan trọng của quá trình phát triển ở thực vật hạt kín: chuyển từ giai đoạn sinh trưởng, phát triển, sinh dưỡng sang giai đoạn sinh trưởng, phát triển, sinh sản.
- Sự ra hoa của thực vật liên quan đến tuổi cây, với lượng hoocmon.
1. Tuổi của cây:
Thực vật đến độ tuổi xác định thì ra hoa.
2. Hoocmôn ra hoa: (Florigen)
- Hoocmôn ra hoa là các chất hữu cơ được hình thành trong lá và được vận chuyển đến các điểm sinh trưởng của thân làm cho cây ra hoa.
- Ở quang chu kỳ thích hợp, trong lá hình thành hoocmon ra hoa.
3. Nhiệt độ thấp và quang chu kỳ :
a. Nhiệt độ thấp :
- Nhiều loài cây để chuyển sang trạng thái tạo hoa cần có tác động của nhiệt độ thấp (gọi là xuân hóa).
b.Quang chu kỳ:
- Quang chu kì là thời gian chiếu sáng xen kẽ bóng tối (độ dài ngày đêm) ảnh hưởng tới sinh trưởng và phát triển của cây. Quang chu kì tác động đến sự ra hoa, rựng lá, tạo củ, di chuyển các hợp chất quang hợp.
- Theo quang chu kì, có thể chia thành 3 loại cây :
+ Cây ngày ngắn (ra hoa trong điều kiện chiếu sáng ít hơn 12 giờ),VD : đậu tương, vừng, cà phê, cà tím, mía...
+ Cây ngày dài (ra hoa trong điều kiện chiếu sáng hơn 12 giờ), VD :hành, cà rốt, lúa mì...
+ Cây trung tính (ra hoa trong cả điều kiện ngày dài và ngày ngắn).VD : cà chua, lạc, đậu, ngô, hướng dương...
c. Phitocrôm:
- Quá trình phát triển được điều hòa bởi các phitôcrôm.
- Phitôcrôm là sắc tố enzim tồn tại ở 2 dạng P660 (Pđ) hấp thụ ánh sáng đỏ (bước sóng 660 nm) và P730 (Pđx) hấp thụ ánh sáng đỏ xa (bước sóng 730 nm).
- Phitôcrôm tác động đến sự nảy mầm, ra hoa và nhiều quá trình sinh lí khác.
III: Ứng dụng kiến thức về sinh trưởng và phát triển :
1. Ứng dụng kiến thức về sinh trưởng :
- Trong trồng trọt, dùng hoocmon:
+ Xử lý hạt giống để kích thích nảy mầm.
+ Điều khiển quá trình sinh trưởng.
- Trong công nghiệp rượu bia,sử dụng Hoocmôn để chế biến nông sản.
2. Ứng dụng kiến thức về phát triển:
Trong sản xuất nông nghiệp, dựa vào nhu câu ánh sáng để gieo trồng đúng thời vụ, nhập nội, chuyển vùng cây trồng; sử dụng ánh sáng nhân tạo để kích thích hoặc kìm hãm sự ra hoa của cây trồng.